Truyền thông Nga đăng hình ảnh chưa từng công bố của Eli Cohen, điệp viên giúp Israel giành chiến thắng chóng vánh trước Syria và liên quân Arab năm 1967.
Kênh truyền hình Nga RT tuần trước phát bộ phim tài liệu mang tên "Spyfall", đề cập tới hoạt động tình báo và phản gián tại Syria trong thập niên 1960, trong đó có những hình ảnh lần đầu được công bố của Eli Cohen, người suýt trở thành tổng thống Syria và được ví là "điệp viên 007" của Israel.
Hình ảnh đen trắng dài vài giây cho thấy một người đàn ông di dọc đường phố thủ đô Damascus của Syria, gần trụ sở bộ tư lệnh không quân Syria và không xa căn hộ của Cohen. Đoạn phim dường như được quay bởi Boris Lokin, tham tán quân sự thuộc đại sứ quán Liên Xô tại Syria, nhưng không rõ ông vô tình bắt được hình ảnh của Cohen hay chủ động ghi lại hành động của người này.
Eli Cohen trên đường phố Damascus. Video: RT.
Eli Cohen sinh ngày 6/12/1924 tại thành phố Alexandria, Ai Cập. Dù theo học ở trường Do Thái địa phương, Cohen luôn tự coi mình là một người Ai Cập yêu nước. Sau cuộc khủng hoảng kênh đào Suez tháng 10/1956, ông bị trục xuất về Israel cùng hàng nghìn người Do Thái gốc Ai Cập khác.
Khi đến Israel, Cohen được tình báo nước này tuyển mộ vì khả năng sử dụng thành thạo nhiều ngôn ngữ, sẵn sàng tham gia hoạt động tình báo ở bất kỳ quốc gia Arab nào.
Israel coi việc Ai Cập và Syria lập liên minh Cộng hòa Arab thống nhất năm 1958 là mối đe dọa nghiêm trọng. Cohen được giao nhiệm vụ do thám nội bộ đối thủ với tên gọi mới là Kamel Amin Thaabet, mang vỏ bọc là doanh nhân giàu có, nhằm cung cấp thông tin về những cuộc tấn công có thể xảy ra.
Năm 1962, Cohen bắt đầu định cư ở thủ đô Damascus của Syria. Nhờ mối quan hệ tốt với tướng Amin Hafiz, người trở thành tổng thống Syria sau cuộc đảo chính năm 1963, "Kamel Amin Thaabet" trở thành cố vấn trưởng của bộ trưởng quốc phòng Syria trong thời gian ngắn.
Dù phía Syria phủ nhận, nhiều sử gia Israel và phương Tây cho rằng Cohen có cơ hội rất lớn để "chui sâu, leo cao" và trở thành thứ trưởng quốc phòng, thậm chí được cân nhắc nắm giữ chức tổng thống Syria vào năm 1963.
Ông đã tiếp cận với thông tin mật của nhiều cơ quan chính phủ quan trọng của Syria như Bộ Quốc phòng, Bộ Kinh tế, Bộ Thông tin, Ngân hàng Trung ương... và gửi về Israel hàng loạt thông tin vô giá về tình hình chính trị, kinh tế và quân sự Syria đầu thập niên 1960.
Eli Cohen ở nhà riêng tại thủ đô Damascus năm 1962. Ảnh: AFP.
Nhờ Cohen, tình báo Israel nắm được kế hoạch hợp tác quân sự của Syria với Iraq, thông tin mật về việc Liên Xô cung cấp vũ khí cho Syria, cũng như các vị trí đóng quân của quân đội Syria, đặc biệt là tại Cao nguyên Golan. Nhờ những thông tin giá trị này, Israel phát động cuộc tấn công phủ đầu quy mô lớn vào Ai Cập năm 1967, chiếm Dải Gaza và hủy diệt hoàn toàn không quân Ai Cập trước khi họ kịp tham chiến.
Cơ quan tình báo quân sự Syria dần phát hiện có nội gián trong lực lượng và bắt đầu chiến dịch săn lùng gián điệp. Tháng 1/1965, Cohen bị bắt khi đang liên lạc về Israel. Điệp viên này bị kết án treo cổ ngày 18/5/1965, kết thúc 4 năm luồn sâu trong bộ máy chính phủ Syria.
Thi hài Eli Cohen không được trao trả về gia đình ở Israel và hiện cũng không rõ vị trí ông được chôn cất. Chính quyền Israel từng đề nghị Nga làm trung gian hỗ trợ quá trình quy tập hài cốt Cohen nhưng chưa có kết quả.
Vũ Anh (Theo Times of Israel)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét