Bản thảo hiếm của Albert Einstein, nhà khoa học từng đoạt giải Nobel, được bán đấu giá ở Paris với tổng giá trị lên tới 13 triệu USD.
Bản thảo 54 trang do Einstein, nhà vật lý học người Mỹ gốc Đức, và kỹ sư Thụy Sĩ Michele Besso, bạn thâm niên và cũng là người cộng tác duy nhất của ông, viết tay để chuẩn bị cho thuyết tương đối rộng của Einstein, ý tưởng đã thay đổi cách hiểu của con người về vũ trụ và được mô tả là thuyết đẹp nhất trong vật lý. Einstein thường vứt các bản thảo, nhưng nhờ Besso, bản thảo hiếm này đã được giữ lại.
Bản thảo được bán với giá gần 11,5 triệu USD cho một người giấu tên trong cuộc đấu giá do Christie's, nhà đấu giá hàng đầu thế giới, tổ chức ở Paris, Pháp hôm 23/11. Sofia Hame, phát ngôn viên Christie's, cho biết cộng thêm các khoản phí, tổng giá thành bản thảo lên tới hơn 13 triệu USD.
Chuyên gia xem xét bản thảo về thuyết tương đối rộng của Albert Einstein và Michele Besso tại Paris, Pháp hôm 22/11. Ảnh: Reuters.
"Là một trong hai bản thảo duy nhất còn sót lại ghi lại nguồn gốc thuyết tương đối rộng, nó cung cấp cái nhìn sâu sắc đáng chú ý về công trình của Einstein và cái nhìn hấp dẫn về trí tuệ của nhà khoa học vĩ đại nhất thế kỷ 20", Christie's thông báo trên trang web.
Được định giá 2,4-3,5 triệu USD trước cuộc đấu giá, đây là bản thảo giá trị nhất được bán của Einstein. Christie's mô tả đây là "một trong những tác phẩm khoa học quan trọng nhất từng được bán đấu giá".
Phần lớn bản thảo được soạn vào tháng 6/1913, khi Einstein sống ở Zurich, Đức. Nó bao gồm các phép tính được viết trên những tờ giấy ố vàng và giấy kẻ ô vuông, với 26 trang là chữ viết tay của Einstein, 25 trang là chữ của Besso và ba trang chứa các mục từ cả hai nhà khoa học. Bản thảo đầy các lỗi, phương trình bị gạch chéo và các phép tính đã sửa. Christie's gọi bản thảo là "giai đoạn quan trọng" trong sự phát triển của thuyết tương đối.
Các tính toán trong bản thảo không chính xác và Einstein-Besso tạm dừng công việc vào tháng 6/1913, khi Besso phải trở về Italy. Đầu năm 1914, Besso cố gắng tiếp tục một mình nhưng cuối cùng từ bỏ dự án.
Einstein sau đó thực hiện lại các tính toán và công bố thuyết tương đối rộng dưới tên ông vào tháng 11/1915, mở rộng tầm hiểu biết về lực hấp dẫn, không gian và thời gian, mở ra những khám phá về sự giãn nở thời gian hấp dẫn, độ lệch ánh sáng và sóng hấp dẫn. Đó là một trong những bước đột phá giúp tên tuổi của Einstein trở thành thiên tài trong văn hóa đại chúng.
Einstein được trao giải Nobel vật lý năm 1921. Ông mất năm 1955 ở tuổi 76.
Christie's nói rằng nhờ có Besso tài liệu mới tồn tại được, vì Einstein nổi tiếng là người hay vứt bỏ các bản thảo. Besso đã giữ những bản thảo suốt đời và truyền lại cho con trai Vero. Vero sau này đưa chúng cho Pierre Speziali, người biên tập thư từ giữa Michele Besso và Einstein. Speziali chia sẻ một bản sao với Dự án Tài liệu Einstein, nơi đã xuất bản bản thảo này.
Bản gốc cuối cùng được bán đấu giá năm 1996 trước khi được công ty Aristophil của Pháp mua lại cùng các giấy tờ khác của Einstein vào năm 2002 với giá khoảng nửa triệu USD.
Huyền Lê (Theo Washington Post)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét