Dùng trần nợ công gây sức ép với Nhà Trắng hay mở các cuộc điều tra với Tổng thống Biden có thể là bước đi của đảng Cộng hòa sau khi kiểm soát Hạ viện.
Ứng viên Cộng hòa Mike Garcia được dự báo thắng ghế hạ nghị sĩ tại khu vực bầu cử số 27 bang California, giúp đảng Cộng hòa có tối thiểu 218 ghế cần thiết để giành quyền kiểm soát Hạ viện từ tay đảng Dân chủ.
Kết quả này mang lại cho đảng Cộng hòa một số lợi thế, đặc biệt trong bối cảnh đảng này đã không thể giành được thế đa số tại Thượng viện. Trong bối cảnh chia rẽ lưỡng đảng sâu sắc như ở Mỹ hiện nay, quyền kiểm soát Hạ viện sẽ là đòn bẩy để đảng Cộng hòa gây ra nhiều cản trở với các sáng kiến lập pháp trong hai năm cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden.
Thế đa số mới của đảng Cộng hòa cũng sẽ thay đổi đáng kể các nhóm lãnh đạo ở Hạ viện. Kevin McCarthy gần như chắc chắn sẽ trở thành chủ tịch Hạ viện tiếp theo thay thế bà Nancy Pelosi của đảng Dân chủ. Các thành viên đảng Cộng hòa sẽ kiểm soát các ủy ban chủ chốt của Hạ viện, xây dựng các dự luật để gây sức ép với Nhà Trắng và mở những cuộc điều tra nhằm vào Tổng thống Biden cũng như gia đình ông.
Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy (trái) và lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell phát biểu sau cuộc gặp Tổng thống Joe Biden tại Nhà Trắng ngày 12/5/2021. Ảnh: Reuters.
Lấy trần nợ công làm đòn bẩy
McCarthy đã gợi ý rằng ông sẽ sử dụng giới hạn vay của chính phủ, thường được gọi là "trần nợ công", làm đòn bẩy trong việc thúc đẩy các ưu tiên chính sách của đảng Cộng hòa, trong đó có cắt giảm chi tiêu công.
"Bạn không thể cứ tiếp tục lao vào con đường chi tiêu và tăng thêm nợ... Sẽ đến lúc chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn nhiều tiền hơn với điều kiện bạn phải thay đổi hành vi hiện tại của mình", ông nói trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng trước.
Trần nợ công đặt ra giới hạn về số tiền mà Bộ Tài chính Mỹ có thể vay để trang trải chi tiêu của chính phủ. Khi chi tiêu chính phủ đạt đến mức trần, các nghị sĩ phải thông qua dự luật nới trần nợ công, nếu không chính phủ Mỹ sẽ đối mặt nguy cơ vỡ nợ.
Điều này trao cho đảng Cộng hòa một quân bài quan trọng để thúc đẩy chương trình tài khóa của họ, nhiều khả năng sẽ bao gồm yêu cầu cải cách đối với các quyền như an sinh xã hội và chương trình bảo hiểm sức khỏe liên bang Medicare.
"Chúng tôi sẽ không chỉ đơn giản là tiếp tục nâng trần nợ công. Chúng ta nên nghiêm túc ngồi lại với nhau và tìm ra nơi chúng ta có thể loại bỏ một số lãng phí", ông McCarthy cảnh báo.
Dùng viện trợ cho Ukraine để gây sức ép
McCarthy cũng đã gây xôn xao dư luận khi tuyên bố tháng trước rằng sẽ tìm cách cắt giảm viện trợ của Mỹ cho Ukraine nếu đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện.
Trong hơn 8 tháng qua, đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đã nhất trí thông qua khoản viện trợ trị giá hàng chục tỷ USD nhằm giúp Ukraine đối đầu Nga trong cuộc xung đột đang diễn ra. Tuy nhiên, McCarthy ám chỉ Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát có thể sẽ không giữ được nhịp độ chi tiêu như vậy cho Ukraine trong tương lai.
"Tôi nghĩ chúng ta sẽ rơi vào suy thoái kinh tế và không thể mãi viết những tấm séc trắng cho Ukraine. Đảng Cộng hòa sẽ không làm thế", ông tuyên bố. "Còn nhiều việc mà chính quyền Tổng thống Biden chưa làm được ở trong nước. Ukraine quan trọng, nhưng đó không thể là vấn đề duy nhất chúng ta quan tâm".
Đảng Cộng hòa chưa có những dấu hiệu rõ ràng về việc giảm ủng hộ với Ukraine, nhưng họ có thể sử dụng vấn đề viện trợ cho Kiev để gây sức ép lên chương trình nghị sự của Tổng thống Biden.
Các đề xuất viện trợ khẩn cấp cho Ukraine mà ông Biden đưa ra nhiều khả năng sẽ không thể được thông qua một cách nhanh chóng và dễ dàng tại Hạ viện nếu không có những nhượng bộ chính sách nhất định với đảng Cộng hòa.
Đây được coi là lý do Nhà Trắng ngày 16/11 thông báo đang đề xuất quốc hội, hiện vẫn do đảng Dân chủ kiểm soát, nhanh chóng thông qua khoản viện trợ bổ sung 37,7 tỷ USD cho Ukraine, trước khi đảng Cộng hòa tiếp quản quyền lãnh đạo Hạ viện vào tháng 1 năm sau.
Mở các cuộc điều tra
Khi đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát Hạ viện, các ủy ban của cơ quan này đã mở nhiều cuộc điều tra, đáng chú ý nhất là ủy ban đặc biệt điều tra mối liên quan giữa cựu tổng thống Donald Trump với cuộc bạo loạn Đồi Capitol ngày 6/1/2021.
Khi đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện, ủy ban này nhiều khả năng sẽ bị giải tán, trong khi các ủy ban khác cũng sẽ chuyển sang tay họ.
Những cuộc bầu cử nội bộ sẽ được tổ chức để bổ nhiệm lại chức chủ tịch các ủy ban Hạ viện, tuy nhiên đã có hàng loạt dấu hiệu cho thấy những tân lãnh đạo ủy ban từ đảng Cộng hòa sẽ mở một số cuộc điều tra của riêng họ.
Chúng có thể bao trùm mọi lĩnh vực, từ nguồn gốc đại dịch Covid-19 đến việc Bộ Tư pháp Mỹ đề nghị tòa án phê chuẩn lệnh khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của cựu tổng thống Donald Trump hồi tháng 8, hay các giao dịch làm ăn ở nước ngoài của Hunter Biden, con trai Tổng thống Biden.
Đảng Cộng hòa lâu nay vẫn đặt câu hỏi về việc liệu Hunter Biden có xâm phạm an ninh quốc gia khi thực hiện giao dịch kinh doanh ở Ukraine và Trung Quốc hay không.
Một số nhà lập pháp có quan điểm cứng rắn của đảng Cộng hòa, đặc biệt là nữ nghị sĩ Marjorie Taylor Greene, đã kêu gọi luận tội Tổng thống Biden, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland và Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas.
Trong cuộc phỏng vấn với CNN tuần qua, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện đã liệt kê danh sách những cuộc điều tra có thể được tiến hành về nhiều vấn đề khác nhau, trong đó có cả quyết định của chính quyền Biden rút quân đội Mỹ khỏi Afghanistan hồi năm ngoái.
"Chúng tôi sẽ không sử dụng công cụ luận tội cho mục tiêu chính trị", ông nói thêm, chỉ trích đảng Dân chủ vì đã thúc đẩy những nỗ lực nhằm luận tội và phế truất cựu tổng thống Trump trong hai năm kiểm soát Hạ viện vừa qua. "Nhưng điều đó không đồng nghĩa rằng nó sẽ không được dùng tới khi cần".
Vũ Hoàng (Theo Financial Times, AP)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét