Iran triệu Đại sứ Trung Quốc

Iran triệu Đại sứ Trung Quốc tại Tehran để bày tỏ "rất không hài lòng" về tuyên bố chung của Bắc Kinh với các nước Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh.

Bộ Ngoại giao Iran ngày 10/12 nói rằng Đại sứ Trung Quốc "đã có chuyến thăm" đến cơ quan này và quan chức Iran bày tỏ "rất không hài lòng" với phía Bắc Kinh. Tehran không dùng từ "phản đối" hay "lên án", ngôn ngữ họ thường sử dụng để phản ứng với các nước phương Tây.

Động thái của Iran diễn ra sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm đối thủ của Iran là Arab Saudi hôm 9/12 và họp với các lãnh đạo những nước thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC). Sau cuộc gặp, hai bên ra tuyên bố chung, trong đó có một số điều khoản liên quan trực tiếp các vấn đề của Iran, chương trình hạt nhân và hoạt động trong khu vực của nước này.

Vấn đề khiến Iran triệu Đại sứ Trung Quốc là quyền sở hữu Greater Tunb, Lesser Tunb và Abu Musa, ba hòn đảo ở eo biển Hormuz do Iran kiểm soát từ năm 1971 nhưng Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) cũng tuyên bố chủ quyền.

Quốc vương Iran năm đó cử hải quân tới ba hòn đảo sau khi Anh rút lực lượng vũ trang khỏi các khu vực ngày nay là UAE. Kể từ đó, các lãnh đạo UAE khẳng định họ có chủ quyền với các hòn đảo và được những quốc gia Arab khác ủng hộ. Iran đã bác bỏ những tuyên bố này.

Bộ Ngoại giao Iran chỉ ra Trung Quốc đã ký tuyên bố kêu gọi "các cuộc đàm phán song phương phù hợp quy tắc luật pháp quốc tế và giải quyết vấn đề này theo tính hợp pháp quốc tế". Iran cho rằng động thái này làm suy yếu lập trường của Tehran là họ sẽ không tổ chức bất kỳ cuộc đàm phán nào về các đảo.

Quốc kỳ Iran trước trụ sở Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) ở Vienna, Áo tháng 5/2021. Ảnh: CFP.

Ngoại trưởng Iran Hossein Amirabdollahian cũng cho biết trong bài đăng Twitter rằng các đảo này là "vùng lãnh thổ tuyệt đối không thể tách rời của Iran" và Tehran sẽ không ngần ngại bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của mình.

Bài đăng của ông Amirabdollahian gây tranh cãi vì không nêu đích danh Trung Quốc và chỉ bằng tiếng Farsi, dù từng đăng Twitter bằng cả tiếng Farsi và tiếng Trung để ủng hộ Trung Quốc.

Ngoài vấn đề đảo, tuyên bố ông Tập ký với các lãnh đạo GCC còn nhấn mạnh việc đảm bảo bản chất hòa bình của chương trình hạt nhân Iran và kêu gọi Tehran hợp tác đầy đủ với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), vài tuần sau khi Iran tăng cường làm giàu uranium để đáp trả nghị quyết do phương Tây đưa ra tại hội đồng giám sát hạt nhân.

Trung Quốc và GCC cũng nhấn mạnh cần đối thoại về cái họ gọi là "các hoạt động gây mất ổn định trong khu vực" và "sự hỗ trợ cho các nhóm khủng bố, giáo phái và tổ chức vũ trang bất hợp pháp" của Iran, bên cạnh việc nước này phát triển nhanh tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanani bày tỏ "ngạc nhiên" trước việc các nước đưa những phần liên quan Iran vào tuyên bố, đồng thời bảo vệ các hoạt động của Tehran.

Vị trí các đảo Greater Tunb, Lesser Tunb và Abu Musa ở eo biển Hormuz. Đồ họa: Wikipedia.

Mohammad Jamshidi, phụ tá phụ trách các vấn đề chính trị của Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, trực tiếp đề cập Trung Quốc trong bài đăng Twitter bằng tiếng Farsi.

"Các đồng nghiệp Trung Quốc nên nhớ rằng khi Arab Saudi và Mỹ hỗ trợ các nhóm khủng bố IS, al-Qaeda ở Syria và phá hủy Yemen bằng cuộc xâm lược quân sự tàn bạo, chính Iran đã chiến đấu chống lại những kẻ khủng bố để có được sự ổn định và an ninh cho toàn khu vực. Cũng nhờ đó chủ nghĩa khủng bố không lan sang phương Đông, phương Tây", ông viết.

Trung Quốc hiện chưa bình luận về thông tin này.

Năm ngoái, Trung Quốc và Iran ký thỏa thuận hợp tác 25 năm và Ngoại trưởng Amirabdollahian cho biết "đã bước vào giai đoạn thực hiện" vào đầu năm nay. Tuy nhiên, cho đến nay không có hợp đồng lớn nào được công khai như một phần thỏa thuận.

Huyền Lê (Theo Al Jazeera)

Adblock test (Why?)