Israel cho biết Eli Cohen, điệp viên giúp nước này giành chiến thắng trước liên quân Arab năm 1967, bị bắt vì chiến dịch phản gián thành công của Syria.
"Cuộc điều tra gần đây cho thấy điệp viên Eli Cohen bị bắt vì đối phương chặn thu được tín hiệu phát sóng của ông ấy. Đơn giản là chặn thu và truy dấu", David Barnea, giám đốc cơ quan tình báo quốc gia Israel Mossad, cho biết trong lễ khánh thành bảo tàng tưởng niệm Cohen ở thành phố cảng Herzliya hôm nay.
Ông Barnea khẳng định đây là "thực tế tình báo", bác bỏ giả thuyết cho rằng Cohen đánh động phản gián Syria vì gửi quá nhiều điện tín hoặc không tuân thủ chỉ dẫn từ cấp trên. Phát biểu của giám đốc Mossad đã chấm dứt những cuộc tranh cãi suốt hàng chục năm về lý do điệp viên huyền thoại của Israel bị lộ diện.
Eli Cohen ở nhà riêng tại thủ đô Damascus năm 1962. Ảnh: Văn phòng Thủ tướng Israel.
Một trong những hiện vật được trưng bày là tin nhắn cuối cùng từ Cohen, được ông gửi vài giờ trước khi bị bắt hồi tháng 1/1965, trong đó thông báo bộ chỉ huy quân đội Syria chuẩn bị họp.
Ai Cập và Syria lập liên minh Cộng hòa Arab thống nhất năm 1958, động thái bị Israel coi là mối đe dọa nghiêm trọng. Cohen được giao nhiệm vụ do thám nội bộ đối thủ dưới vỏ bọc là doanh nhân giàu có, nhằm cung cấp thông tin về những cuộc tấn công có thể xảy ra.
Nhờ quan hệ tốt với tướng Amin Hafiz, người trở thành tổng thống Syria sau cuộc đảo chính năm 1963, ông trở thành cố vấn trưởng của bộ trưởng quốc phòng Syria trong thời gian ngắn. Nhiều sử gia Israel và phương Tây cho rằng Cohen có cơ hội rất lớn để nắm vị trí thứ trưởng quốc phòng, thậm chí được cân nhắc giữ chức tổng thống Syria năm 1963, dù giới chức Syria nhiều lần bác bỏ thông tin.
Cohen tiếp cận được thông tin mật của nhiều cơ quan chính phủ quan trọng tại Syria như Bộ Quốc phòng, Bộ Kinh tế, Bộ Thông tin, Ngân hàng Trung ương... và gửi về Israel hàng loạt thông tin vô giá về tình hình chính trị, kinh tế và quân sự Syria đầu thập niên 1960.
Nhờ Cohen, tình báo Israel nắm được kế hoạch hợp tác quân sự của Syria với Iraq, thông tin mật về việc Liên Xô cung cấp vũ khí cho Syria, cũng như các vị trí đóng quân của quân đội Syria, đặc biệt là tại Cao nguyên Golan. Các thông tin này thúc đẩy Israel tấn công phủ đầu quy mô lớn vào Ai Cập năm 1967, chiếm Dải Gaza và hủy diệt hoàn toàn không quân Ai Cập trước khi họ kịp tham chiến.
Tình báo quân sự Syria dần phát hiện có nội gián trong lực lượng và bắt đầu chiến dịch săn lùng gián điệp. Cohen bị bắt hồi tháng 1/1965 và bị kết án treo cổ sau đó vài tháng, kết thúc 4 năm luồn sâu trong bộ máy chính phủ Syria.
Thi hài Eli Cohen không được trao trả về gia đình ở Israel và hiện không rõ vị trí chôn cất. Chính quyền Israel từng đề nghị Nga làm trung gian hỗ trợ quá trình quy tập hài cốt Cohen nhưng chưa có kết quả.
Vũ Anh (Theo Reuters)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét